Home  / Pieśń „Wiosna" g-moll [op. 74 nr 2],„Wiosna"

Identification
Title
  • Title
    Pieśń „Wiosna" g-moll [op. 74 nr 2]
    Language
    Polish (language)
    Type
    tytuł katalogowy
  • Title
    „Wiosna"
    Language
    Polish (language)
    Type
    tytuł odautorski
Brief description
Fryderyk Chopin, Pieśń „Wiosna" g-moll do słów Stefana Witwickiego [op. 74 nr 2], WN 52, 52a [52, 52a], autograf-podarunek całości utworu w układzie na fortepian (bez tekstu słownego), Paryż, 4/09/1847.
Other number
  • Number
    3562
Parts
Parts
  • Object number
    MC/500
    Object type
    autographs (manuscripts)
    Object type
    sheet music
Description
Content (description)
Jedna karta, jednostronnie zapisana. Pięciolinie kreślone rastralem, 14 pięciolinii na stronie. Klamry, klucze, znaki przykluczowe (dwa bemole) kreślone odręcznie, obecne we wszystkich czterech systemach. Metrum (6/8) zapisane odręcznie. Tekst muzyczny (24 takty: 3 x 8 taktów dla trzech zwrotek tekstu) zapisany na pięcioliniach 2-3, 5-6, 8-9, 11-12 [w edycji pośmiertnej Fontany forma rozbudowana do 7 zwrotek]. Na 1. pięciolinii nad pierwszym taktem słowne określenie tempa: „Lento” (w wersji edycyjnej "Andantino", w innych źródłach także „Allegretto”). Brak oznaczeń wykonawczych, z wyjątkiem łuków frazowych. Pod tekstem muzycznym, pomiędzy pięciolinią 12. i 13. dedykacja: „Kochanemu Teofilowi Kwiatkowskiemu FChopin [I] 4. Sept. 1847. Paryż", na lewym marginesie w środku, równolegle do lewej krawędzi karty, podpis atr.: „T.[eofil] Kwiatkowski".
Content (person)
Content (note)
Autograf stanowi podstawę tekstu głównego opracowania pieśni w układzie na fortepian w WN 52a, Seria B. Utwory wydane pośmiertnie. Tom V.

Źródła dokumentujące proces powstawania pieśni są w znacznym stopniu zdekompletowane – większość autografów szkicowych i oficjalnych zaginęła. Dość licznie zachowały się kopie, jednak zakres ich autentyczności jest trudny do ustalenia. Najpełniejszym źródłem rękopiśmiennym dla pieśni Chopina pozostaje kopia edycyjna Juliana Fontany, wykonana dla potrzeb opublikowanego w 1859 roku wydania pośmiertnego: „Zbiór śpiewów Polskich [/] z towarzyszeniem fortepianu [/] kompozycyj [/] FRYDERYKA CHOPIN.[/] UŁOŻONY Z MANUSKRUPTÓW ORYGINALNYCHI I WIDANY PRZEZ J.FONTANĘ. [/] DZIEŁA POŚMIERTNE, CZĘŚĆ DRUGA. […] WARSZAWA, Nakładem GUSTAWA GEBETHNERA I SPÓŁKI.[/] BERLIN u.A.d M.t SCHLESINGERA.[/] LEIPZIG u FR. VOLKMERA. [I] LONDON, ENTed AT STAT. HALL.[/] G.C. 84_99.”. W przypadku pieśni „Wiosna” jest to również spora grupa autografów podarunkowych: z 1844 roku dla Eryka Jachowicza, z 1846 roku dla hrabiego Wictora de Wimpffen, z 1847 roku dla Teofila Kwiatkowskiego, z 1848 roku dla Sophie Horsley i dla Fanny Erskine, bez daty dla Marie Catherine Kiéné. W zachowanych źródłach rękopiśmiennych (z wyłączeniem kopii Fontany) nie ma ani jednego, w którym utwór byłby jednoznacznie zanotowany jako pieśń, z wyraźnym podziałem na opatrzoną słowami partię wokalną i akompaniament fortepianu.

Oprócz oznaczenia tempa tekst muzyczny autografu nie wykazuje znaczących różnic wobec innych dostępnych źródeł: pozostałe autografy podarunkowe zasadniczo zachowują tę samą formułę układu na fortepian, z analogiczną motywiką i bez tekstu słownego choć ze zmienną ortografią zapisu (podstawa harmoniczna w kluczu basowym bądź wiolinowym). W kopii edycyjnej Juliana Fontany i opartych na niej pierwodrukach również nie odnotowujemy zmian w wysokości dźwięków; różnice w stosunku do pozostałych źródeł dotyczą rozbudowy formy do 7 zwrotek, zdwojenia podstawowej melodii (partia fortepianu prowadzona unisono z partią śpiewaną) oraz dodania pauz w głosie wokalnym. Zdaniem redaktorów Wydania Narodowego różnice te najprawdopodobniej nie pochodzą od Chopina.

Polski malarz Teofil Kwiatkowski, przebywający na emigracji w Paryżu po upadku powstania listopadowego, należał do najbliższego kręgu osób związanych z Chopinem w latach 40., był autorem prac plastycznych relacjonujących m.in. ostatnie chwile życia Chopina, tworzył także jego wizerunki pośmiertne. Od siostry Chopina, Ludwiki Jędrzejewiczowej – której wizerunek utrwalił na swoich obrazach „Ostatnie chwile Chopina” i jednej z wersji „Balu w Hôtel Lambert” – otrzymał w darze część pamiątek po zmarłym kompozytorze. Dedykacja „Kochanemu Teofilowi Kwiatkowskiemu” na autografie pieśni „Wiosna” wskazuje na bliskie relacje łączące obu artystów.

Autor tekstu do pieśni „Wiosna”, Stefan Witwicki, należał do kręgu przyjaciół Chopina zarówno w okresie warszawskim jak i paryskim, ich przyjaźń miała swoje źródło m.in. w zainteresowaniu folklorem ojczystym i kwestiami narodowymi. W 1830 roku Witwicki zadedykował Chopinowi egzemplarz swojego zbioru poetyckiego Piosnki sielskie, wiersze z tego zbioru stały się inspiracją dla wielu pieśni Chopina powstałych w Warszawie (Życzenie, Gdzie lubi, Poseł, Czary, Hulanka), w Wiedniu (Wojak, Smutna rzeka, Narzeczony), i w Paryżu (Pierścień, Wiosna).
Dimensions
  • Dimension
    height: 199 mm
  • Dimension
    width: 280 mm
Dimension note
Wysokość w miejscu ubytku 184 mm; szerokość w miejscu ubytku 267 mm
Inscription content
  • Content
    „T.[eofil] Kwiatkowski”
    Inscriber
    Inscriber
    Kwiatkowski, Teofil
    Role
    autor dopisku
    Inscription interpretation
    sygnatura adresata dedykacji
    Inscription language
    Polish (language)
    Inscription medium
    pióro
    Inscription method
    napisana
    Inscription position
    karta 1 recto - lewy margines
    Inscription type
    sygnatura właściciela
  • Content
    „Kochanemu Teofilowi Kwiatkowskiemu FChopin [I] 4. Sept. 1847. Paryż”
    Inscriber
    Role
    autor wpisu dedykacyjnego
    Inscription date
    04/09/1847
    Inscription medium
    pióro
    Inscription method
    napisana
    Inscription position
    karta 1 recto - pomiędzy pięciolinią 12. i 13.
    Inscription type
    dedykacja
Material
Phase
autograf podarunek
Physical description
1 karta, jednostronnie zapisana.
Oznaczenia własnościowe: w prawym dolnym rogu karty verso odbita pieczęć okrągła, czarna, tusz, otok: „MUZEUM FRYDERYKA CHOPINA *”, pole: „NIFC”, poniżej numer inwentarzowy MC/500 wpisany ołówkiem.
Production
Persons
Places
  • Place
    Paris (7008038)
    Role
    miejsce wykonania / wytworzenia
    Note
    oryginał: "Paryż"
Dates
  • Date
    1838, 1829-1847  (01/01/1829 - 31/12/1847)
    Role
    data skomponowania utworu
    Note
    1838 [K (Fontana 1855)], 1838 [K (Jachimecki 1927, 1949)], 1838 [K (Hedley 1954)], 1838 [K (Brown 1960, 1972)], 1838 [WN], 1838 [Tomaszewski 2010], 1829-1847 [K (Binental 1934)]
  • Date
    04/09/1847
    Role
    data wykonania / wytworzenia
    Note
    oryginał: „4. Sept. 1847.”
Techniques
  • Technique
    handwriting
History and association
Object history note
Niegdyś własność Teofila Kwiatkowskiego i jego spadkobierców. W 1969 roku wystawiony na aukcji J. A. Stargardt w Marburgu. Zakupiony na aukcji J. A. Stargardt w Berlinie 15 marca 2017 roku.
Ownership
References
  • Reference (controlled)
    Rękopisy utworów Chopina. Katalog vol. I-II (Documenta Chopiniana; 2)
    Reference details
    s. 436
    Catalogue number
    1104
  • Reference (controlled)
    Katalog dzieł Fryderyka Chopina (Documenta Chopiniana; 4)
    Reference details
    s. 158
    Catalogue number
    130
  • Reference (controlled)
    Autographen aus allen Gebieten Auktion in 18 und 19 Februar 1969 in Marburg (588)
    Catalogue number
    570, repr.
  • Reference (controlled)
    STARGARDT (704)
    Catalogue number
    585, repr.
  • Reference (controlled)
    Barbedette, Hippolyte, Chopin: essai de critique musicale, 2 ed., Paryż, Heugel et Cie, 1869
    Reference details
    s. IX, s. 58, faksymile s. III
  • Reference (controlled)
    WYDANIE NARODOWE DZIEŁ FRYDERYKA CHOPINA (1959-2012)
    Reference details
    Seria B. Utwory wydane pośmiertnie. Tom X. Komentarz wykonawczy i źródłowy, s. 19-20.
  • Reference (controlled)
    WYDANIE NARODOWE DZIEŁ FRYDERYKA CHOPINA (1959-2012)
    Reference details
    Seria B. Utwory wydane pośmiertnie. Tom V. Komentarz wykonawczy i źródłowy, s. 14-15
Field collection